Ciepłe, letnie dni skłaniają nas do spędzania czasu na łonie natury – czy to na własnym podwórku, czy podczas wypraw w głębię lasu. Niestety, te atrakcyjne dla nas tereny są również domem dla kleszczy – nosicieli boreliozy. Dlatego też, przygotowaliśmy dla Ciebie poradnik, który ma na celu podniesienie Twojej świadomości na temat tej choroby. Podpowiemy także, jak skutecznie się przed nią chronić i jak ochronić przed nią swoje dzieci.
Czym jest borelioza?
Borelioza, inaczej zwana chorobą z Lyme, ma swoje korzenie w badaniach prowadzonych na początku XX wieku. W 1909 roku, na spotkaniu Szwedzkiego Towarzystwa Dermatologii, szwedzki dermatolog Arvid Afzelius przedstawił wyniki swoich badań nad rumieniem wędrującym – jednym z charakterystycznych objawów boreliozy – sugerując, że może on być spowodowany przez ugryzienie kleszcza. Ta praca stanowiła pierwsze oficjalne wyjaśnienie etiologii choroby, którą dziś znamy jako boreliozę.
W 1922 roku Charles Garin i Antoine Bujadoux niezależnie od siebie opisali przypadki neuroboreliozy, czyli postaci boreliozy z objawami neurologicznymi. Następnie, w latach 40. XX wieku, niemiecki neurolog Alfred Bannwarth potwierdził związek między ukąszeniami kleszczy a objawami neurologicznymi.
Pomimo tych wczesnych odkryć, borelioza jako odrębna jednostka chorobowa została rozpoznana dopiero w 1977 roku w okolicy miasta Lyme, w stanie Connecticut, w Stanach Zjednoczonych – stąd też wzięła się jej alternatywna nazwa, „choroba z Lyme”.
Kolejny przełom nastąpił w 1982 roku, kiedy to doktor Willy Burgdorfer odkrył drobnoustroje odpowiedzialne za rozwój choroby z Lyme – bakterie Borrelia burgdorferi. Zostały one tak nazwane na jego cześć, ponieważ to Burgdorfer udowodnił związek między ukłuciem kleszcza a występowaniem boreliozy.
Jednak nazwa „Borrelia” ma jeszcze wcześniejsze korzenie – pochodzi od nazwiska Amédée Borrela, bakteriologa z Strasburga, który odkrył tę bakterię w 1905 roku. Przez te lata, zarówno zrozumienie boreliozy, jak i nasze zdolności do jej leczenia i diagnozy, znacznie się rozwinęły, ale nadal pozostaje wiele do zrozumienia na temat tej skomplikowanej i nieprzewidywalnej choroby.
Rozpoznawanie boreliozy objawy skórne
Najbardziej charakterystycznym objawem boreliozy jest tzw. rumień wędrujący – czerwone plamy lub obrzęk na skórze, które pojawiają się od kilku dni do kilku tygodni po ugryzieniu kleszcza. Jeżeli zauważysz taki objaw u siebie lub u swojego dziecka, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem.
Zapobieganie boreliozie
Skuteczne zapobieganie boreliozie polega przede wszystkim na ochronie przed kleszczami. Zawsze kiedy wybierasz się na wycieczkę do lasu lub innych zadrzewionych i zakrzewionych miejsc, pamiętaj o założeniu odzieży, która zakryje jak największą powierzchnię ciała. Używaj także specjalnych preparatów odstraszających kleszcze.
Mamy dla Mamy i Taty. Wiedza od 1200 ekspertek w jednym miejscu!
Regularne kontrole
Regularne kontrole stanowią kluczowy element w profilaktyce boreliozy i innych chorób przenoszonych przez kleszcze. Bez względu na to, czy spędzasz czas na łonie natury z rodziną, czy sam, zawsze pamiętaj, aby po powrocie dokładnie sprawdzić siebie i swoje dzieci. Kleszcze potrafią przytwierdzić się do ciała w miejscach, które są trudne do zauważenia, takich jak pachwiny, pachy czy za uszami, dlatego niezwykle ważne jest przeprowadzenie dokładnej kontroli.
Przeprowadzając kontrolę, pamiętaj o systematycznym przeszukiwaniu całego ciała. Kleszcze, szczególnie te młode, mogą być bardzo małe, wielkości główki od szpilki, co znacząco utrudnia ich wykrycie. Ponadto, zwróć szczególną uwagę na te miejsca, które są szczególnie atrakcyjne dla kleszczy, takie jak okolice pach, pachwin, za uszami, a także na skórze głowy.
U dzieci, kontrola powinna być jeszcze bardziej dokładna, ponieważ one często nie zdają sobie sprawy z zagrożenia, jakie niesie ze sobą ukąszenie kleszcza. Uczyń ten czas momentem nauki i edukacji, wyjaśniając, dlaczego jest to tak ważne. W ten sposób dzieci uczą się, jak prowadzić samodzielne kontrole i zdobywają cenną wiedzę na temat profilaktyki chorób przenoszonych przez kleszcze.
Pamiętaj, że regularność tych kontroli jest niezbędna. Im szybciej zostanie usunięty kleszcz, tym mniejsze jest ryzyko zakażenia boreliozą. Nie zapominaj więc o tym ważnym kroku po każdej wizycie na terenach, gdzie mogą występować kleszcze, niezależnie od pory roku. Wprowadzenie regularnych kontroli do swojej rutyny może znacząco przyczynić się do ochrony zdrowia Twojego i Twoich bliskich.
Edukuj dzieci
Edukowanie dzieci to kluczowy element prewencji boreliozy. Naucz swoje dzieci, jak unikać kleszczy, ale i co zrobić, gdy doszło do ukąszenia kleszcza. Wyjaśnij im, że aby uniknąć zakażenia boreliozą, kleszcz musi zostać szybko i prawidłowo usunięty. Podkreśl, że przy każdym kontakcie z przyrodą, szczególnie podczas wędrówek po lesie, powinni nosić odpowiednią odzież – długie spodnie i rękawy, które minimalizują ryzyko ukąszenia przez zakażone boreliozą kleszcze.
Ważne jest także, aby dzieci były świadome, jak wyglądają pierwszymi objawami boreliozy, takie jak charakterystyczny rumień wędrujący czy zmęczenie. Uczyń je świadomymi, jak ważne jest regularne sprawdzanie skóry po powrocie z miejsca, gdzie mogą występować kleszcze. Pokaż im, jak prawidłowo usunąć kleszcza – to jest niezbędna wiedza, która może zapobiec wielu poważnym problemom zdrowotnym.
Edukacja dzieci w kwestii boreliozy powinna być prowadzona na różnych etapach ich rozwoju. Starsze dzieci mogą zrozumieć bardziej skomplikowane kwestie, takie jak zasady interpretacji wyników badań czy rola lekarzy chorób zakaźnych w leczeniu boreliozy. Uświadomienie młodych ludzi zagrożeń związanych z boreliozą przyczynia się do zwiększenia ich bezpieczeństwa i zdrowia, szczególnie w okresie letnim, kiedy ryzyko zakażenia boreliozą jest największe.
W końcu, edukacja to nie tylko nauka, ale i wzmacnianie świadomości. Przypominaj dzieciom o tych informacjach regularnie, szczególnie przed wizytami na łonie natury, aby wiedza ta była dla nich zawsze aktualna i świeża.
Pierwsza pomoc po ugryzieniu przez kleszcza
Pierwsza pomoc po ugryzieniu przez kleszcza jest absolutnie kluczowa dla zapobiegania możliwym konsekwencjom zdrowotnym. Gdy zauważysz, że kleszcz przytwierdził się do twojej skóry, ważne jest, aby zachować spokój i podjąć odpowiednie kroki. Pierwszym z nich jest usunięcie kleszcza. Najbezpieczniej jest to zrobić za pomocą specjalnych pęset lub urządzeń przeznaczonych do tego celu, które są dostępne w aptekach.
Podczas usunięcia kleszcza, postaraj się go nie ściskać, aby uniknąć wtłoczenia do organizmu potencjalnie zakażonej jego treści. Trzymaj kleszcza jak najbliżej skóry i staraj się wyciągać go powoli, nie przekręcając.
Po usunięciu kleszcza, miejsce ukąszenia należy dokładnie oczyścić. Można do tego użyć spirytusu lub jodu. Te środki dezynfekujące pomogą zminimalizować ryzyko infekcji.
W przypadku jakichkolwiek obaw związanych z usunięciem kleszcza samodzielnie, nie wahaj się poprosić o pomoc bliską osobę lub skonsultować się z lekarzem. Może to być szczególnie istotne dla dzieci, osób starszych lub tych, które nigdy wcześniej nie musiały radzić sobie z kleszczem.
Następnie, w ciągu najbliższych dni i tygodni, obserwuj miejsce ugryzienia i ogólny stan zdrowia. W przypadku pojawienia się rumienia wędrującego, czyli charakterystycznego zaczerwienienia wokół miejsca ukąszenia, lub innych objawów, takich jak gorączka, ból głowy, zmęczenie, skontaktuj się z lekarzem.
Pamiętaj, że wiedza na temat pierwszej pomocy po ugryzieniu przez kleszcza jest niezbędna dla każdego, kto spędza czas na świeżym powietrzu, w miejscach, gdzie mogą występować kleszcze. Dlatego edukacja w tym zakresie powinna być integralną częścią naszego przygotowania do wyjścia w naturę.
Podsumowując
Podsumowując, ochrona przed boreliozą polega na prewencji, a także na edukacji i podnoszeniu świadomości o tej chorobie. Pamiętaj, że bezpieczeństwo Twoje i Twoich dzieci jest najważniejsze. Bądź czujny i korzystaj z piękna przyrody z głową.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o boreliozie, zachęcamy do zapoznania się z wpisem stworzonym przez naszą autorkę lek. Dagmarę Chmurzyńską-Rutkowską, znaną Ci być może jako Mama Pediatra.
lek. Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska jest autorka wielu rozdziałów w naszych książkach z serii Mamy dla Mamy:
Z czym to się (kłu)je? Kilka słów o szczepieniach
Lizak na zdrowie?! Czy podawać dzieciom suplementy i jakie wybrać
Dmuchaj na zimne, czyli jak budować odporność dziecka
Czy na pewno musisz biec do lekarza? Najczęstsze dolegliwości małych dzieci
Dzięki wiedzy i odpowiednim działaniom, możemy cieszyć się letnimi miesiącami, minimalizując ryzyko boreliozy.
Zachęcamy do podzielenia się tym artykułem z rodziną, przyjaciółmi, sąsiadami – ze wszystkimi, którzy spędzają czas na łonie natury, wśród zwierząt lub po prostu chcą być lepiej zorientowani w temacie boreliozy. Niech ta wiedza trafi do naszych dziadków, rodziców, dzieci, wnuków – wszystkich, dla których zdrowie jest na pierwszym miejscu.
Podziel się tym tekstem, niech informacja o boreliozie dotrze do jak największej liczby osób.
Dbajmy o siebie i o tych, których kochamy. Bądźmy świadomi i bądźmy bezpieczni.